Stok Üretimi; üretimlerin kesin bir talep ya da sipariş üzerine üretilmeyip ürünü depolama aracı ile üreten sistemlerdir. Üretilen mallar standart ürünlerdir. Ortalama müşteri istekleri doğrultusunda üretirler. Talepler stoklardan karşılanır ve ürün çeşitliliği ile ürün esnekliği azdır.
Üretim yönetimi; işletmelerin mal ve hizmetlerini üretebilmek için gerekli faaliyetleri planlaması, koordine etmesi ve kontrolünü sağlamasıdır. Bir başka deyişle İşletmelerin ellerinde bulunan kaynakları istenilen miktarda, kalitede, zamanda ve düşük maliyetle müşterilerin ihtiyaçlarını karşılayabilecek şekilde bir araya getirmesi işlemidir.
Üretim yönetimin amacı; miktar, zaman, kalite ve maliyet faktörlerine yönelik en iyi çalışmayı yapmaktır. Üretim yönetimi, müşteri taleplerini karşılayarak ve üretim faktörlerini göz önüne alarak karar vermeyi gerektirir. Üretim faktörleri; sermaye, işgücü, teknoloji ve girişimciliktir. İşletmelerde üretimle ilgili kararları organize etmek üzere üretim yönetimi bölümü kurulmuştur. Üretim ile ilgili kararlarda müşteri taleplerinde meydana gelen değişikler dikkate alınmalıdır. Ayrıca gelişen teknoloji kullanılarak kaliteli ürün yapılabilmeli ve üretim için gerekli olan sermaye, finansman bölümü ile işbirliği yaparak sağlanmalıdır.
Üretim ve Üretim Sistemleri
Üretim, doğadaki kaynakların, hammadde ve malzemelerin insan gereksinimlerine uygun mal ve hizmetlere dönüşmesi için yapılan fiziksel, kimyasal vb. çalışmalar olarak tanımlanmaktadır. Bir faaliyetin üretim olarak sayılabilmesi için insan gereksinimlerini karşılayabilmesi ilk öncelik olarak belirlenmiştir. Girdilerin mal ve hizmetlere dönüştüren sisteme Üretim Sistemidenmektedir.
Üretim sisteminin girdileri olarak hammadde, malzeme, makine, işgücü, girişimcilik, yönetim vb.dir. Çıktıları ise mal ve/veya hizmetlere dönüşmektedir.Üretim sistemi çeşitleri gelişen teknoloji, çevre koşulları ve yeni yaklaşımlar doğrultusunda değişime uğramaktadır.
Üretim Sistemlerini Gelen Taleplere Göre ve Üretim Miktarı ve Akışına Göre diye iki ana başlık altında toplayabiliriz.
Gelen Taleplere Göre
Üretim Miktarı ve Akışına Göre
Üretim Yönetiminin Temel İşlemleri ve Amacı
Üretim yönetimi, işletmelerde pazarlama ve finans, muhasebe, insan kaynakları, araştırma ve geliştirme bölümleri ile birlikte, şirketin stratejik planlarında rol oynamaktadır. Müşterilerin istedikleri ürün miktarı ve özellikleri pazarlama bölümü tarafından tespit edildikten sonra makine, insan gücü olanaklarını belirlemek, üretim yönetimi kapsamında yer alır. Üretimde kullanılacak üretim kaynaklarının finansmanıyla finansman bölümü ilgilenir. Üretimin gerçekleşmesi sırasında ve sonraki aşamalardaki üretim maliyetiyle muhasebe bölümü ve üretimde çalışacak personelin nitelik ve nicelikleriyle insan kaynakları ilgilenir.
Gelişmekte olan işletmelerin üretim yönetimini ve takibini sağlıklı bir şekilde yapması için üretim sistemlerini kullanmalıdır. Üretim sistemleri İşletmelerin zamana karşı tasarruf ve pratiklik sağlar. Miktar, zaman, kalite ve maliyet açısından;
Üretim Yönetiminin Gelişimi ve Diğer İşletmeler ile İlişkisi
İşletmeler üretim yönetimlerini gelişim sürecinde verimlilik, kalite, hız ve esneklik özelliklerini dikkate almışlardır. İşletmeler ilk olarak verimliliği göz önünde bulundurmuşlardır. Zaman geçtikçe verimlilik ile beraber hem kalite yönetimi hem de düşük maliyetli ürün üretmeyi amaçlamışlardır. Günümüze kadar olan süreç de ise esneklik ve hız önem kazanmıştır. Müşterilerin değişen istek ve taleplerine cevap verebilmek için hıza önem verilmiştir. İşletmeler ne kadar çeşitli ürün üretebilirse o kadar esnekliği artmış olur.
Üretim Yönetimi ile İlgili Yaklaşımlar
Esnek Üretim Sistemleri
Bu sistemde tüm makine ve malzeme akışı merkezi bir bilgisayar tarafından kontrol edilir. Sistemde robotlar ve akışı kontrol eden algılayıcılar kullanılır. Üretim süresi, kapasite ve tesis kullanımda maliyet açısından avantaj sağlar.
Toplam Kalite Yönetimi
Kalitenin sadece ürün için değil kalite bölümündeki tüm çalışanların işi olduğunu prensip alır. Müşteri odaklı olup, liderliği ön plana çıkarak yol gösterici olmayı ve sistem yaklaşımını benimser.
Yalın Üretim
Üretime yük getiren masraflardan kaçınmayı hedef alır. Gereksiz işleri azaltmayı, maliyeti en aza indirmeyi, müşteri memnuniyetini sağlamayı, kalite maliyet ve teslimat performanslarını iyileştirmeyi amaçlar. Çok çeşitli ürün üretilmesini sağlar fakat maliyetli olduğu için sıfır hata olasılığı olduğunda kullanılmalıdır.
Süreç Odaklı Yönetim
Yönetim sistemi kapsamında gereksiz faaliyetleri ortadan kaldırarak verimliliği katkıda bulunur. Bu süreçte müşteriden sipariş alınır ve üretim kararı verilir. Hammadde ve malzeme tedarik edilir. Malzeme yoksa tedarikçiden alınır.
Tedarik Zinciri Yönetimi
Tedarik zinciri, tedarikçilerden tüketiciye kadar ürün ve hizmetlerin aktarılması için fiziksel, finansal ve bilgi akışı sağlayan yaşam sürecidir. Yaşam devir süreci ürün ve hizmetlerin pazarlanmasından tüketicinin ürünü kullanmasına kadar geçen süreci ele alır. İşletmenin rekabet gücü artırır.
Tam Zamanında Üretim
Müşterilerin kesinleşmiş siparişlerini, üretimdeki her aşamada kararların kesin olduğu tekrarlı üretim sistemleridir. Malzemeler gelecekteki talebi karşılamak için üretilmez. Hizmete devam eden işletmelerdeki talepler olduğu zaman sağlanmaktadır. Üretim hızını artırarak ve kalite maliyet ve teslimat performansını iyileştirir.
Altı Sigma
Kusurlu ürün miktarını önceden tahmin eder. Bu sayede işletmelere karlılık, verimlilik ve pazar payı artışı sağlarken sektörde başarılı olma imkânı sunar.
Bilgisayarlarla Bütünleşik Üretim
Müşterinin sipariş ve ürün değişiklerine ne hızlı şekilde cevap vermek, üretimi hızlandırmak ve işçilik maliyetlerini azaltarak işletmenin tüm bölümleriyle iş birliği sağlar.