Çalışanların Verimliliği
İşletmelerde çalışan personelin bilgi, beceri ve yeteneklerini kullanarak işletmeyi en üst düzeye çıkarmasını hedef alır. Verimliliği ilke edinmiş işletmelerinin çalışanlarının üretim aracından farkı kalmayacaktır.
İnsan Kaynakları Yönetimi; işletmeler için gerekli olan emek faktörünü sağlayan insan kaynaklarının istihdam edilmesi ve bu kaynaklar ile ilişkin faaliyetlerin planlanması, yürütülmesi sürecidir. İKY(İnsan Kaynakları Yönetimi) işletmelerde stratejiler doğrultusunda işgücünün belirlendiği, eğitildiği ve aynı zamanda işe alınan bireylerden en iyi verimi sağlamak için gerekli ortam ve teşvik edici çalışma şartları sunan işletme erp bileşeni fonksiyonudur.
İnsan kaynakları yönetiminin amacı; işletmelerde performans değerlendirmesi yaparak; iş görüşmelerinde etkili iletişimin sağlanması, çalışan bağımlılığının oluşturulması sağlar. En önemli amacı; çalışanların güvenliği, sağlığı, iletişimi ve eşitliği ilgili konularda etkin ve verimli şekilde çalışmalarını sağlamaktır. İnsan Kaynakları Yönetimi çalışanların verimliliği ve çalışanların tatmini olmak üzere iki temel amacı ilke edinir:
İşletmelerde çalışan personelin bilgi, beceri ve yeteneklerini kullanarak işletmeyi en üst düzeye çıkarmasını hedef alır. Verimliliği ilke edinmiş işletmelerinin çalışanlarının üretim aracından farkı kalmayacaktır.
İşletmelerde çalışan personelin çalıştıkları işten memnun olmasını ve iş gören ihtiyaçlarının karşılanmasını sağlamaktadır. Çalışan tatminini de ilke edinmiş işletmeler bünyesindeki personel sayesinde var olduğu gerçeğini kabul eder ve böylece çalışanlar sadece üretim aracı olarak görülmez.
İnsan kaynaklarıyla ilgili çalışmaları istikrarlı ve bir bütün içinde yönetmek için İnsan Kaynakları Yönetim İlkelerine ihtiyaç duyulmuştur. İnsan kaynakları yönetiminde ilkeleri belirli bir sınırla ayırmak mümkün olmadığı için birbirlerini tamamlayan ilkeler halinde düşünülmelidir. İlkeler yöneticilere kesin karar vermesinde yardımcı olurken aynı zamanda da zaman kaybını önleyerek bilgilerinin nesilden nesile aktarılmasını sağlar.
İşletmeler çalışanlarında; yeterliliklerine, kariyer olanaklarına, fırsat eşitliğine ve iş güvencesine ve iş ortamındaki yansızlığa dikkat etmektedir. Bu özellikler insan kaynakları yönetiminin ilkeleri olarak sayılmaktadır.
Yeterlilik ilkesi; işletmede verilen her görev için en verimli ve en yetenekli elemanı seçilebilmesidir. İşletmeler eleman alım sürecinde yeterlilik seviyesini ölçebilmek için herkesin katılabileceği sınavlar düzenlemeli ve bu sınavların herkes tarafından başvuruda bulunabilmesi için duyurular yapmalıdır.
Eşitlik ilkesi; işletme personelinin işe alım sürecinde, mevki yükselmesinde, ikramiye, sosyal haklar ve ödül konularında dil, din, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce vb. nedenlerle ayrımcılık yapılmamasıdır. Bu ilkedeki kastedilen eşitlik yasalar karşısındaki eşitlik değil fırsat eşitliğidir.
Güvence ilkesi; işletmelerde iş güvencesi ve makam güvencesi olarak ayrılmaktadır. İş güvencesi işletmeden çalışan elemanın haksız yere çıkarılmasını güvence altına alırken, makam güvencesi ise başarılarından dolayı terfi etmiş personelin olduğu mevkii korumayı sağlar.
Yansızlık İlkesi; işletmelerdeki personellerin siyasal amaçlı atamalardan kaçınılması ve yönetimde etkili olan kişilere karşı tutumunu değerlendirmektedir. Çalışan personellerin düşüncelerine ve kullandıkları oylara göre değerlendirmemeli ve yönetimde bu şekilde bir ayrım yapılmamalıdır.
İnsanların faydalı ürün ve hizmetler üretmek için harekete geçtikleri fiziksel eylem ya da düşüncelerin yeteneklerinin tümüne insan gücü ve ya iş gücü denilmektedir.
İşletmelerde İKY (İnsan Kaynakları Yönetimi) sisteminin ortaya çıkmasında; artan rekabet koşulları, işletmenin toplum içindeki niteliğinin değişmesi, çalışan beklentilerindeki değişimler, teknolojinin her geçen gün gelişimi, küreselleşme ve ekonomideki dalgalanmalar neden olmaktadır. İnsan Kaynakları Yönetimi ilkelerinin hayata geçirilmesi içinde işlevlerinin bilinip uygulanması gerekmektedir. İKY (İnsan Kaynakları Yönetimi) sisteminde 8 temel işlevsel modeli bulunmaktadır.
İnsan Kaynakları Planlama sayesinde; kaliteli yönetimi ve yetenekli insan gücü elde edilip, şirket içinde çalışan elemandan en yüksek verim sağlanır. Personel ve zamanla değişen ekonomik sorunlara yönelik çözümleri kolaylaştırıp zaman kaybını önler.
İnsan Kaynakları yönetim sürecinde ilk olarak planlamalar hazırlanır. Planlama sürecinden sonra insan kaynağı seçimi yapılır. İnsan kaynağı seçim sürecinde, personel seçiminde yetenek, bilgi ve becerileri, eğitim düzeyi işletmenin ihtiyaçlarını yönelik adayların belirlenmesini yöneten süreçtir.
İş gören bulma ve seçme, işletmeden boşalan ya da yeni oluşturulan pozisyonlar için gerekli ihtiyaçları karşılayacak kişi ve kişilerin seçimidir. Personel sağlama sürecinde işletmenin yönelebileceği iç kaynaklar ve dış kaynaklar olmak üzere iki seçim bulunmaktadır.
Eğitim ve Geliştirme; işletmede çalışan personelin ihtiyaçları olan bilgi ve becerilerini edinmelerini, işletmede yüklendikleri ya da yüklenecekleri görevleri başarılı ve verimli yapabilmeleri içeren eylemlerdir.
Personelin eğitim sürecinde işbaşında ve iş dışında olmak üzere iki eğitim çeşidi uygulanmaktadır.
Kariyer işletmelerde çalışan elemanların yaptıkları işlerle ilgili deneyimlerini yansıtan ve gelecek içinde daha iyi pozisyonlara gelebilmek için statü elde etmek olarak tanımlanmaktadır. Kariyeri hedef alan işletme ve işletme personelleri seçtikleri iş hayatında ilerlemek, daha fazla para kazanmak ve güç ve saygınlık elde etmek istemektedir.
İşletme çalışanların kendilerine belirlenen hedefler koyarak faaliyet ve çalışmalarında gelişim sağlamasına kariyer planlaması denilmektedir. Kariyer planlaması bireysel ve örgütsel kariyer planlaması olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
İşletmenin çalışan ücretlerini hangi kriterlere göre nasıl ve ne zaman ödeneceğini dair sistem ve yönetileceğini belirler. Ücret yönetiminde bazı ilkelerden yararlanılarak ücretlendirme yapılmaktadır. Çalışanların yaptığı işler eşit ise eşitlik ilkesinden, çalışanların tatmini ve piyasadaki işletme maliyetlerine bakılarak denge ilkesinden, işletmede statü farkından kaynaklanan çalışma başarısına göre olan terfi orantılı ilkesinden, herkesin hak ettiği parayı alması için nesnellik ilkesinden ve son olarak işletmede çalışan her elemanın birbirleri arasında ayrımcılık olmadığını anlaşılması için açıklık ilkesinden yararlanılmaktadır.
İş Güvenliği ve İşçi Sağlığı işlevi işletmelerde çalışan personelin çalışma koşullarının iyileştirilmesi, işçi güvenliği için önlemler alması ve çalışanların sağlığına önem vermeyi amaçlar. İş sağlığı personelin çalışma koşullarında sağlığının korumak, iş kazalarını minimum düzeye indirmek ve meslek hastalıklarının oluşumunu engellemektir. İş güvenliği ise işletmelerde işin yürütülmesi sürecinde oluşturulabilecek tehlikelerden korumak için sistematik önlemler ve çalışmaların bütünüdür.
İş Güvenliği ve İşçi Sağlığı işlevi; işletmelerde çalışan personelin çalışma koşullarının iyileştirilmesi, işçi güvenliği için önlemler alması ve çalışanların sağlığına önem vermeyi amaçlar.İş sağlığı; personelin çalışma koşullarında sağlığının korumak, iş kazalarını minimum düzeye indirmek ve meslek hastalıklarının oluşumunu engellemektir. İş güvenliği ise işletmelerde işin yürütülmesi sürecinde oluşturulabilecek tehlikelerden korumak için sistematik önlemler ve çalışmaların bütünüdür.