Barkod Çeşitleri

Barkod çeşitleri; barkodun kullanımına, yapısına, sembollerine göre gruplandırılmasıyla oluşmuştur. Çok fazla sayıda barkod çeşidi vardır fakat bunlardan 4 tanesi oldukça yaygın kullanılmaktadır. 4 barkod çeşidi; EAN/UPC, Interleaved 2 of 5, Cod 39 ve Codobar barkod çeşidi olarak ayrılır. Bu çeşitlerin hepsi birer barkod çeşidi sembolüdür. Bu semboller barkodun oluşturulması için gerekli olan karakterler ve kurallar kümesinin değişim sonucu ortaya çıkar. Her barkod çeşidinde bulunan karakterler o barkodun kendine özel alfabesidir. Kurallar ise, barkod sistemi çeşitlerinin global olarak okunabilmesi için oluşturulur. Barkod yazılım ve barkod okuyucu gibi donanımlar ile birlikte kullanıldığında,stok ve/veya hizmet ile ilgili yapılan işlemlerde hız artar ve hata oranı en aza iner.

1-D Barkod Çeşitleri

EAN / UPC Barkodları

EAN, European Article Number yani Avrupa Madde Numarası Standardı olarak bilinir. Amerika’da karşılığı ise; UPC, Uluslararası Ürün Kodu ’dur. UPC sisteminden türetilmiş bir barkod çeşididir. Marketlerde, eczaneler de birçok yerde karşımıza çıkan barkod çeşididir. Bir barkod çeşidi olan EAN’nin, 2 çeşidi bulunmaktadır. Bunlar, EAN8 ve EAN13’dür. EAN8, sekiz haneyle, EAN13 ise 13 haneyle kodlanır. Burada hane kodlaması ile söylenmek istenilen rakamların belirli standartlar halinde tanımlanmasıdır. EAN/UPC barkodları sadece rakam kullanılarak kodlanır. Bu barkod çeşidinin tercih edilmesinin nedeni ise Avrupa sistemi ile doğrudan ilişkili olmasıdır.

EAN-13 Barkod Çeşidi

UPC sistemi kullanılarak ortaya çıkmıştır. Fakat bu sistem sadece Amerika ve Kanada’da kullanıldığı için çok fazla tercih edilmemektedir. Çünkü uluslararası pazarlama yapısına uygun değildir. EAN-13 barkod çeşidi, 4 bölümden oluşur. Bu 4 grup toplam olarak 13 hane, rakam, içermektedir.
Birinci Kısım: Barkodun ilk 3 hanesidir ve barkodun hangi ülke tarafından kullanıldığını gösterir.İkinci Kısım: İlk 3 haneden sonra gelen 4 haneyi kapsar. Barkodun kullanıldığı şirketin kodunu göstermektedir. Her şirketin kendine ait bir numarası vardır ve bu numarayı başka şirketler kullanamaz. Şirket kodu TOBB’dan alınmaktadır.Üçüncü Kısım: İkinci kısımdan sonra gelen 5 haneyi kapsar. Şirket tarafından ürünlerin kodlanması, tanımlanması için kullanılan kısımdır. Her ürünün numarası kendine özgüdür. Başka bir ürün için kullanılmaz. Dördüncü Kısım: En sağdaki son hanedir. Kontrol için oluşturulur. İlk oluşan 12 haneden aritmetik olarak oluşturulur. Bu kısım barkod okuyucu tarafından barkodun doğru okunup okunmadığını kontrol eder.

EAN-8 Barkod Çeşitleri

EAN-13 ile benzerlik göstermektedir. 3 kısımdan oluşur. İlk üç hane ülke kodunu, sonraki 4 hane şirket kodunu, son hane ise kontrol hanesini göstermektedir.
EAN kodları kaynak kodları olarak bilinir. Bunun nedeni ise, kodların pazarlarda bulunan ürünleri göstermesidir. Aynı zamanda sadece firmalar için de kullanılabilir. Eğer EAN barkod çeşidini firma için kullanılacak ise; EAN-8 barkodunun ilk hanesi 0 olmak zorundadır. EAN-13 de ise ilk hane mutlaka 2 olmalıdır. Bunun amacı, 0 ve 2 ile başlayan ülke kodları bulunmamaktadır. Bu sayede sizin ürününüz pazarda karışmamış olur.

1-D Barkod Çeşitleri : Interleaved 2 of 5 Barkod Çeşidi

Interleaved 2 of 5 Barkod Çeşitleri

Kısaca ITF olarak bilinir. ITF de EAN barkod çeşidine benzemektedir. Sadece rakamlar kullanılır ve endüstriyel uygulamalarda kullanılan tanınmış bir koddur. Fakat EAN gibi belli bir kod uzunluğu bulunmamaktadır. Değişken uzunluklarda olabilir. Bu uzunluğu sınırlayan tek etmen, okuyucunun kapasitesidir. ITF kod uzunluğu çift sayıda rakamdan oluşmak zorundadır.
ITF barkod çeşidinin en temel özelliği, her bir hanenin aslında iki rakamı kodluyor olmasıdır. Böyle bir kodlama yapısına sahip olduğu için kod oldukça sıktır ve uzun sayı dizinlerinin kodlanmasında iyidir. Fakat içinde güvenlik sağlayan bir yapı bulunmaması ve kendi yapısı nedeniyle hatalı olarak okumalar mümkündür. Dezavantajının önemi büyük olduğu için; ITF barkod çeşidi kullanırken, bir kontrol yönetim uygulaması ya da sabit uzunlukta kodların kullanılması önerilir. Böylece hatalı okumalara önlem alınmış olunur. Bazen de yanlış okumaları engellemek için kodun altında ve üstünde yer alan sınır çizgileri devreye girer.

ITF’nin en önemli sınırı çift sayıda haneli koda sahip olmasıdır. Eğer bir hata varsa ve kod tek sayıda haneli ise kodun başına 0 eklenerek sorun çözülür. Kullanıldığı yer genel olarak tüketim malzemelerinin kutularının dışıdır. Kutuların dışında olduğu için kutu kodları olarak da bilinir. Farklı değişiklikte uzunluğa sahip kod yapısına sahip olduğu için genellikle ayakkabıcılık ve kuyumculuk gibi farklı sektörlerde kullanılır.
EAN-13’e benzeyen bir yapıya sahiptir. ITF kodu 14 haneye sahip olmalıdır. EAN-13 de olduğu gibi ilk 3 hane ülke kodunu gösterir. Sonraki 5 hane şirket kodunu, sonraki 5 hane ise kasa kodudur. EAN-13 ile üçüncü kısımda değişiklik gösterir. EAN-13 de üçüncü kısım ürünü gösterirken ITF barkod çeşidinde kasa kodunu göstermektedir. Son kalan rakam ise kontrol hanesidir. EAN-13 de olduğu gibi kontrol kısmı aritmetik işlemler sonucu türetilir.

KOD 39

En yaygın ve genel amaçlı kullanılan alfa numerik koddur. Kodlaması sırasında tüm rakam ve harfleri kapsamaktadır. Çok büyük bir destek ağı bulunmaktadır. Genel ticari ve endüstriyel kullanım için bir standart olarak kabul edilmektedir. Kodlaması yapılırken, her karakter bire bir kodlanır ve kodlanması için gereken karakter sayısı sınırsızdır. İlk ve son karakter okuma güvenliği için oluşturulur. Kodun fazla sıkışık olmaması nedeniyle gerçekte kodlanabilecek karakter sayısının sınırlı bir yapıda olması tek dezavantajı olarak söylenir.

Bu barkod çeşidinde kontrol karakteri isteğe bağlı olarak belirlenir. Kodlama yapılırken alfabenin tüm büyük harfleri, numerik değerler ve özel karakterler kullanılabilir. Sadece küçük harfleri kodlayamaz. CODE39 barkod çeşidi, her zaman (*) ile başlar ve biter. * sembolü başlangıç/bitiş olarak bilinir ve sadece kodun ilk ve son hanesinde kullanılır.

CODABAR

Oldukça yoğun kullanılan barkod çeşitlerinden biridir. CODE39 gibi, kod uzunluğunda bir sınır yoktur fakat onun gibi alfabetik kodlamalar yapamaz. Sadece numerik karakterler ve özel sembolleri kodlar. CODE39 da kullanılan (*) ifadesinin anlamı olan başlangıç/bitiş göstergesi burada da kullanılır. Bu gösterge (*) sembolü yerine a, b, c ve d’dir. Göstergeler arasında istenildiği gibi kombinasyon yapılabilir. Kodun ilk ve son hanesinde kullanılır ve daima küçük harfli olarak kullanılmak zorundadır.

CODE 128

Yaygın olarak kullanılan barkod çeşididir. Genel olarak endüstriyel alanda kullanılmaktadır. Burada da numerik ve alfa numerik karakterler kullanılarak kodlama yapılmaktadır.

2-D Barkod Çeşitleri

PDF 417 Barkod Çeşitleri

PDF 417 barkod çeşidi iki boyutlu barkod sınıfına girmektedir. Bu kodlama düzeninde çok az bir alana yaklaşık 2000 kadar numerik ve alfa numerik karakterler kodlanabilmektedir. PDF 417 barkodu, otomatik olarak tanımlama ve veri toplamanın önemini kavrayarak, daha güvenilir, daha gizli ve daha çok bilgi taşıyan kodlama sistemlerine olan ihtiyaç için geliştirilen barkod çeşididir. Barkod çeşitleri arasında en gelişmiş olanıdır. PDF 417 her türlü ortam üzerine basılabilir, manyetik ve elektriksel ortamlardan etkilenmez.

PDF 417 barkod sistemi ile yazı, fotoğraf, parmak izi, imza gibi herhangi bir bilgiyi bilgisayar ortamında değerlendirebilecek bir PDF 417 sembolü oluşturulabilir. Birçok farklı ülkede bu sistem uygulamalar üzerinde kullanılmaktadır.PDF 417 aynı zamanda EAN/UPC barkod çeşidinde oluşan eksiklikleri de gidermektedir. Oluşan hatalara, bir ürünün bilgileri için birden fazla okuma işlemi yapmayı önlemiştir. PDF 417 barkod sisteminde tek bir barkod içerisine gerekli tüm bilgiler yerleştirilebilmektedir. Böylece ürünle ilgili sadece anahtar bilgiler değil, veri tabanı bilgileri de ulaşılabilir hale gelmiştir.
Kullanıldığı alanlar: Sevkiyat ve kağıt üzerinden veri değişimlerinde, stok kontrollerinde, üretim kalite kontrollerinde ve kimlik kartlarında kullanılmaktadır.

QR Code Barkod Çeşidi

QR CODE, Denso Wave tarafından Japonya’da geliştirilmiştir. 2-D barkod çeşitleri arasında yer almaktadır. Akıllı telefonlara gelen QR CODE okuma özelliği ile bu barkodun önemi daha da çok artmıştır. QR CODE içerisine, metin, resim, video veya link yerleştirilebilir. Klasik barkodlara göre oldukça avantajlıdır.
QR CODE, içerisinde çok fazla numerik ve alfa numerik karakter bulundurur. Klasik barkodlara göre küçülterek kullanılma özelliğine sahiptir. Taranma hızı, her açıdan okunabilmesi ve seçilebilmesi diğer bir avantajıdır. QR CODE içerisinde belirli bir bozulma gerçekleşse bile, okunabilme ihtimali bulunmaktadır.

DataMatrix Kodu

DataMatrix code, genel olarak ilaç sektöründe kullanılmaktadır. 2-D barkod çeşitleri arasında yer almaktadır. Belirlenmiş bir alan üzerinde siyah ve beyaz hücrelerden oluşmaktadır. Bu hücreler için siyah (1), beyaz (0) olarak algılanır. Düşük sıkışıklıklarda, kontrastlarda okunabilir. Bunun yanında küçük yerlerde okunup yazılabileceği gibi çok büyük afişlere de basılabilir. DataMatrix, 3116 karakter kodlayabilir. QR CODE gibi bellirli bir bozulma ya da kirlenme durumunda kadar okuma yapılabilir.

Aztek Kodu

2-D barkod çeşitleri arasında en az kullanılan barkod çeşididir. Bu barkod çeşidinin tam ortasında bir çeşit göz şeklinde bir yapı ve etrafında okunacak olan veriler bulunmaktadır. Aztek Code diğer karekod çeşitleri arasında, okunması en basit ve pasif olan sistemdir. Kirlenme ve bozulmalara karşı hata tespitleri ve düzeltme tekniği bulunmaktadır.